Przyszłość szpitala nadal w dużej mierze w rękach powiatu

We wtorek, 8 października odbyła się w Starostwie Powiatowym debata pod hasłem „szpital samorządowy – synergia środowisk” z udziałem przedstawicieli powiatu oraz gmin. Jest wstępne porozumienie o wsparciu placówki przez gminy, ale dofinansowaniem jej bieżącej działalności prawdopodobnie nadal będzie obciążony głównie powiat, który zrobił już wiele dla ratowania szpitala.

Kilka tygodni temu Zarząd Powiatu Pszczyńskiego zaprosił osiem gmin, których mieszkańcy korzystają z pomocy Szpitala Powiatowego w Pszczynie, do partycypacji w prowadzeniu szpitala poprzez udzielanie dotacji celowych lub przystąpienie do spółki prowadzącej szpital. Powiat liczy na dofinansowywanie bieżącej działalności placówki, na którą nie wystarczają środki z kontraktu NFZ. Większość udziałów i zobowiązań nadal miałaby pozostać po stronie powiatu. Dopłaty miałyby zostać wyliczone na podstawie możliwości finansowych każdej z gmin. Gminy mogłyby przejąć udziały w spółce proporcjonalnie do kwoty dochodów obliczonych na podstawie uchwały budżetowej na rok 2019.

W debacie wzięli udział przedstawiciele gmin Pszczyna, Pawłowice, Suszec, Miedźna, Kobiór, Goczałkowice-Zdrój oraz gmin spoza powiatu pszczyńskiego: Czechowice-Dziedzice oraz Bestwina. Podczas debaty żadne konkretne deklaracje gmin nie zostały złożone. Wstępnie samorządy zapowiedziały, że są w stanie wesprzeć szpital, tyle, że raczej w formie dotacji celowych, nie zaś poprzez przystąpienie do spółki. Jedynie gmina Goczałkowice-Zdrój nie wykluczyła obu możliwości. - Nie podjęliśmy jeszcze decyzji, analizowaliśmy propozycję. Z naszej strony nie ma pytania: czy? Jest pytanie: jak i ile? - mówił Michał Czernek, radny z gminy Goczałkowice-Zdrój. Żadna z gmin nie odmówiła pomocy. Rady będą teraz prowadziły rozmowy i szacowały swoje możliwości. Samorządy zostały poproszone o podjęcie decyzji do końca listopada. Do 15 listopada mają czas na określenie projektu budżetu na 2020 rok. Mają też sprawdzić, czy możliwe jest ujęcie wsparcia dla szpitala w wieloletniej prognozie finansowej.

- Nie da się rozdzielić mieszkańców powiatu od mieszkańców gmin. Utrzymanie szpitala to nie tylko problem powiatu. Powiat to wspólnota mieszkańców” – apelował Paweł Sadza. A jak podaje powiat, z ustaw o samorządzie wynika, że funkcje powiatu jako jednostki prowadzącej szpital są uzupełniające w stosunku do zadań gminy.

Światełko w tunelu

Wśród rozwiązań wysuniętych przez przedstawicieli gmin znalazł się m.in. pomysł, by wysokość pomocy finansowej zależna była od ilości pacjentów z danej gminy korzystających z pomocy medycznej Szpitala Powiatowego. Dotyczy to zwłaszcza gmin, których mieszkańcy mogą znaleźć pomoc w pobliskich placówkach w Bielsku-Białej, Tychach czy Oświęcimiu. Jednak, jak zauważyła starosta B. Bandoła, ilość pacjentów to zmienna i trudno jest odnieść się do niej jako do podstawy finansowania szpitala. To możliwości finansowe gmin (w których występują przecież dysproporcje), powinny być podstawą szacowania pomocy. - Jesteśmy otwarci na rozmowę o szczegółach w każdej gminie - podkreślała B. Bandoła.

Wójt Gminy Bestwina, Artur Beniowski, tłumaczył niewielkie możliwości finansowe gminy wspieraniem innych jednostek, takich, jak straż pożarna, czy policja. - Deklarujemy wsparcie potrzeb szpitala, w postaci dotacji celowej na zakupy czy inwestycje - mówił.

- Borykamy się z własnymi problemami. Gdyby nie 17 mln zwrotu dla podmiotu górniczego, które ciążą na gminie Miedźna, nie zawahałbym się ani chwili i zadeklarowałbym pomoc – odniósł się do propozycji Jan Słoninka, wójt Miedźnej. Przystąpienie do spółki nie wchodzi w grę, ale gmina nie wykluczyła dotacji. Tę samą propozycję wysunął Leszek Szczotka, przewodniczący Rady Miejskiej w Pszczynie.

- Zrobimy wszystko, aby w budżecie przyszłorocznym znalazły się środki na wsparcie. Nie wiem, w jakiej formie, ale zrobimy wszystko, aby wspomóc działalność szpitala – mówił Szymon Sekta, przewodniczący Rady Gminy Suszec.

- Wspieramy już szpital dziecięcy i onkologiczny w powiecie bielskim. Nie jesteśmy na razie w stanie udzielić informacji o pomocy, ale przedstawimy je – mówił Damian Żelazny, przewodniczący Rady Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach. Przewodniczący wysunął także argument o tym, że kwota pomocy powinna być uzależniona od ilości pacjentów trafiających do pszczyńskiego szpitala.

Co powiat robi dla szpitala?

Starosta podkreśliła, że samorząd powiatowy chciałby się skupić przede wszystkim na inwestowaniu w rozwój placówki. Tymczasem przy obecnych problemach finansowych trudno jest realizować tego typu inwestycje. Bez wsparcia gmin szpital nie będzie mógł się rozwijać. – Naszym zadaniem jest prowadzić szpital. Ale nie jest zadaniem powiatu płacenie za świadczenia udzielane w szpitalu. Świadczenia są niedoszacowane - mówiła B.  Bandoła. Wsparcie bieżącej działalności obejmuje m.in. koszty zakupu sprzętu, aparatury medycznej i innego wyposażenia szpitala, koszty zakupu leków, materiałów opatrunkowych, nośników energii, bieżących remontów pomieszczeń. Udział gmin w spółce zapewniłby rozłożenie ciężaru wspierania bieżącej działalności Spółki. Powiat zapowiedział, że ciężar inwestycji w obiekt szpitalny, tj. dostosowania do wymogów przeciwpożarowych oraz sanitarnych w całości pozostanie po stronie powiatu.

Od rozpoczęcia w 2018 roku starań o przywrócenie kontraktu NFZ dla szpitala w Pszczynie, powiat przeznaczył 6 mln zł na dopłaty do powiatowej spółki kapitałowej Centrum Przedsiębiorczości, która od 1 sierp­nia 2018r jest oper­a­torem Szpi­tala. Znaczna część długu poprzedniego szpitala została już spłacona. 

- Nowy szpital nie jest zadłużony dzięki temu, że powiat wykonuje dopłaty. Zrobiliśmy niesamowity wysiłek i dług poprzedniego szpitala w wysokości prawie 30 mln zł spłaciliśmy. Pozostała kwota 3,6 mln zł dla ZUS-u, rozłożona na raty, którą za trzy lata spłacimy. I te zobowiązania nie ciążą na Szpitalu Powiatowym w Pszczynie, bo płaci je powiat przez SP ZOZ - mówiła starosta Barbara Bandoła.

Powiat zlecił wykonanie kompleksowej dokumentacji inwentaryzacyjnej i projektowej remontu Szpitala w celu ustalenia jakie prace są konieczne, by dostosować budynek do wymogów aktualnych przepisów przeciwpożarowych, sanitarnych oraz wyceny zaległych zobowiązań finansowych spółki Centrum Dializa. W 2019 roku powiat przeznaczył na zadania w zakresie ochrony zdrowia, promocji zdrowia oraz wsparcia osób z niepełnosprawnościami ponad 5 mln złotych.  W bieżącym roku przeznaczono 2,3 mln zł na remonty, inwestycje, zakup sprzętu i wyposażenia dla szpitala i SP ZOZ. Dopłaty do bieżącej działalności szpitala oraz środki na spłatę zadłużenia sprzed dzierżawy szpitala (zadłużenie poprzedniej placówki kierowanej przez Centrum Dializa) wyniosły łącznie w tym roku 3,9 mln.

Po co ten szpital?

Szpital Powiatowy funkcjonuje od 1 sierpnia 2018 roku. O tym, że jest bardzo potrzebny wiedzą wszyscy, a potwierdza to liczba pacjentów, którym placówka udzieliła pomocy w ciągu 12 miesięcy swojej działalności. Było to ponad 18 tys. osób. Szpital obejmuje opieką ok. 150 tys. osób. To 110 tys. mieszkańców powiatu pszczyńskiego i kilkadziesiąt tys. mieszkańców północnych krańców powiatu bielskiego. Obecnie w szpitalu mamy 130 łóżek. Kontrakt z NFZ, niższy niż dawniej, wynosi prawie 29 mln zł i nie pokrywa bieżących kosztów funkcjonowania szpitala.

Szpital zapewnia bezpieczeństwo na wypadek zdarzeń drogowych, czy zagrożeń epidemiologicznych. Zabezpiecza usługi medyczne, których nie da się wykonać w gabinetach podstawowej opieki zdrowotnej czy ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Obecnie placówka prowadzi diagnostykę obrazową, laboratoryjną, posiada pracownię rentgenowską, oddziały internistyczny, geriatryczny, neurologiczny, neonatologiczny, chirurgiczny, ginekologiczno-​położniczy, chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej i laparoskopowej, anestezjologii i Intensywnej terapii, chirurgii urazowo-​ortopedycznej, prowadzi izbę przyjęć z ambulatorium urazowo-​ortopedycznym i medyczne laboratorium diagnostyczne. Współpracuje ze studentami uczelni, szkołą medyczną, firmą biotechnologiczną, dla której wykonuje badania oraz firmą farmaceutyczną.

W Polsce niedobory personelu medycznego to podstawowy problem, który się pogłębia. Jak podawał Dyrektor Szpitala Powiatowego, dr n. med. Marcin Leśniewski, w systemie publicznej opieki zdrowotnej pracuje 90 tys. lekarzy na prawie 40 mln Polaków, a średnia wieku pielęgniarek i położnych jest wysoka. W ostatnim czasie w Polsce, a najwięcej na Górnym Śląsku zamknięto wiele oddziałów szpitalnych z powodu braku personelu medycznego. Duża ilość medyków wyróżnia pszczyński szpital spośród okolicznych lecznic. Dyrektor podkreślał, że również po to jest potrzebny szpital powiatowy, by zabezpieczyć kadrowo gminne ośrodki zdrowia (POZ) na terenie gmin powiatu. Ostatnio w pszczyńskim szpitalu otwarto staże podyplomowe i przyjęto lekarzy rezydentów, którzy w przyszłości mogą zasilić nie tylko szpital, ale i te placówki. 

- Żeby utrzymać kadry, niezbędna jest stabilizacja finansowa, którą zapewnić może wsparcie miast i gmin. Samorządowa spółka szpitalna zagwarantowałaby przetrwanie, rozwój i niezależność placówki. Jako nowatorska inicjatywa ma szansę na dodatkowe finansowanie – apelował dyrektor Szpitala.

M. Leśniewski podkreślał, że pomimo trudnej sytuacji szpital stara się rozwijać. Dyrektor przedstawił wizję rozwoju placówki. Jako wykładowca akademicki chciałby utworzyć na terenie szpitala m.in. szkołę medyczną w systemie mistrz-uczeń, która pozwoliłaby na zatrzymanie jej absolwentów w pszczyńskim szpitalu oraz na zasilenie nimi kadr ośrodków zdrowia w obrębie powiatu. Szkoła miałaby powstać w miejscu sal zabiegowych. Przygotowania są daleko posunięte – informuje Marcin Leśniewski. Czy przy obecnej sytuacji szpitala to jednak możliwe?

Sytuacja szpitali powiatowych w Polsce jest trudna. Raport SGH

Podczas debaty został przedstawiony raport z badania sytuacji finansowej szpitali powiatowych, przygotowany przez ekspertów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, którzy przeanalizowali sytuację Szpitali Powiatowych w Polsce w okresie od 1 stycznia 2015r. do 30 czerwca 2019r..

Dane za I półrocze 2019 r wskazują że w najbliższym czasie może prawdopodobnie nie być w ogóle szpitali powiatowych, które nie poniosą strat. Spośród 118 szpitali badanych przez SGH w Warszawie stratę wykazuje aż 108 szpitali! W samym tylko I półroczu 2019 roku zostało zlikwidowanych 2569 łóżek. W samym województwie śląskim było to aż 870 miejsc. Prof. Ewelina Nojszewska określa tempo zadłużania się szpitali jako zatrważające. Od 2015 roku liczba zadłużonych placówek stopniowo rosła, by osiągnąć skokowy wzrost z 88 placówek w roku 2018 do 108 w roku 2019.

Koszty działalności szpitali są większe niż przychody. Kontrakty z NFZ nie pokrywają bieżących potrzeb placówek. Występuje drastyczny brak kadry medycznej.  Wzrastają koszty wynagrodzeń kadry (które i tak przecież pozostają niskie w stosunku do innych krajów europejskich). Normy zatrudnienia nie uwzględniają możliwości rynku pracy. Świadczenia medyczne są nisko wyceniane. W tej sytuacji utrzymanie placówek staje się coraz większym obciążeniem dla podmiotów tworzących, które powinny przede wszystkim przyczyniać się do utrzymania infrastruktury leczniczej w kondycji zapewniającej godziwe warunki pobytu i leczenia, poprzez finansowanie inwestycji. Niestety przy obciążeniu finansowania bieżącej działalności nie mogą w pełni realizować tych zadań.

Pomoc już była

Przypomnijmy, że gminy powiatu pszczyńskiego wsparły niedawno szpital dotacjami. W lutym i marcu radni 5 gmin podjęli uchwały ws. udzielenia pomocy finansowej na zakup sprzętu. Dzięki tym środkom zakupiono aparat RTG śródoperacyjny z ramieniem C oraz wyposażenie poradni endoskopii. Sprzęt o wartości prawie 688 tys. zł służy pacjentom od wiosny. Gmina Suszec pomogła szpitalowi kwotą 110 tys. zł, gmina Pszczyna przekazała 300 tys. zł, gmina Goczałkowice-Zdrój – 150 tys. zł, gmina Miedźna – 100 tys. zł, a gmina Kobiór – 50 tys. zł. Pozostała kwota - ponad  22 tys. zł. zostanie wykorzystana na dofinansowanie zakupu myjni ultradźwiękowej dla Centralnej Sterylizatornii. Na ten cel powiat dołoży z własnego budżetu 11 tys. zł. Ponadto powiat przeznaczy  31 tys. zł, na zakup i dostawę m.in. fartuchów RTG, okularów RTG oraz osłon tarczycy.

ar