Splot jest wszędzie, czyli Europejskie Dni Dziedzictwa 2019 w pszczyńskim skansenie

W miniony weekend, 14 i 15 września w całej Polsce i wielu krajach europejskich trwały Europejskie Dni Dziedzictwa. Wydarzenie w Pszczynie organizował Skansen – Zagroda Wsi Pszczyńskiej oraz Muzeum Zamkowe.

W sobotnie popołudnie odbywały się w Skansenie różnorodne warsztaty, na których, przenosząc się do świata przodków, czas spędzić mogły wspólnie całe rodziny. Każdy z punktów programu w inny, ale zawsze tak samo kreatywny sposób nawiązywał do splotu, czyli tematu przewodniego tegorocznej edycji Europejskich Dni Dziedzictwa. Uczestnicy wysłuchali prelekcji na temat pszczyńskiego stroju regionalnego. Oczywiście odbywało się zwiedzanie zabytkowych zabudowań z przewodnikiem. Podczas imprezy między XIX-wiecznymi chałupami przygrywał uczestnikom Zespół Regionalny „Jedynka”.

Okazuje się, że motyw splotu można odnaleźć wszędzie. Pojawiły się warsztaty, które zaskakiwały nietypowym nawiązaniem do tematu. Uczono tradycyjnego haftu, modnego dziś chustowania niemowląt, makramy, plecenia wianków, robótek na paluszkach, czyli splatania wełny bez użycia jakichkolwiek narzędzi, splatania liter, czyli kaligrafii oraz plecenia miedzianych drucików, z których powstała unikatowa biżuteria. Można było też w bogaty splot ułożyć swoje włosy.

- Poszukiwania osób, które zaprosiliśmy na warsztaty i jarmark trwały od miesięcy. Zrobiliśmy w skansenie burzę mózgów i wpadliśmy na różne nietypowe pomysły, jak można nawiązać do splotu. Czasami znajdowaliśmy w internecie osoby, które zajmują się rękodziełem, niektórych znaliśmy lub wcześniej spotkaliśmy na innych wydarzeniach, niektórzy zaś już prowadzili lub prowadzą warsztaty w Skansenie – mówiła Anna Dajka, dyrektorka Skansenu. – Fajne w tej inicjatywie jest łączenie pokoleń. Rękodziełem zajmują się dziś osoby w różnym wieku. Zależało nam na pokazaniu rękodzieła dawnego i współczesnego. Były na przykład warsztaty chustowania niemowląt, czyli coś, co robią dziś nowoczesne mamy, a obok pan 80+ pokazywał, jak wykonuje się przedmioty z wikliny.

Na stoisku „Plecenie bajek i bojek” można było przeczytać klasyczne bajki w języku polskim, jak i te napisane w śląskiej gwarze.

– W nawiązaniu do hasła tegorocznych Dni Dziedzictwa przygotowałam czytanie bajek, czyli „plecenie bojek”. Zachęcamy w ten sposób do czytelnictwa. Można tutaj czytać, ale i  puścić wodze wyobraźni i popleść swoje własne opowieści. Utwory, które wybrałam to bajki tradycyjne, np. Juliana Tuwima, są też bajki z książek Marka Szołtyska, starych gazet, czy innych publikacji. Czytamy np. „O łonaczyniu w mieście Pszczyna”, „Paulek i Gustlik”, czyli śląską wersję „Pawła i Gawła” – mówiła pracowniczka pszczyńskiego skansenu, Bernadeta Kędzior.

Pan Koralik, czyli Dariusz Gołębiewski zmagający się z dziecięcym porażeniem mózgowym, który na całym świecie prowadzi warsztaty splatania koralików, również pszczynianom z niewyczerpaną cierpliwością demonstrował jak wyczarować zabawki czy biżuterię z maleńkich koralików.

Jakub Skop udowodnił, że splot można znaleźć nawet w… plastrze miodu. Pszczelarz o życiu pszczół opowiadał w swojej pasiece na terenie Skansenu. Każdy mógł spróbować miodu prosto z ula. Nieopodal przy jednym ze stoisk można było zakupić „krauzę miodu” jego produkcji oraz m.in. wyroby z wosku pszczelego.

Na stoisku hafciarskim można było porozmawiać z paniami zajmującymi się tą sztuką od lat, podpatrzyć jak wykonuje się haft i samemu spróbować swoich sił w tej dziedzinie, a także oglądać rękodzieło – m.in. tradycyjne obrusy i makatki z śląskim wzornictwem. Obok pani Bożena z Goczałkowic prezentowała zabawki ręcznie wykonywane z naturalnych tkanin.

– Od kwietnia do października w Skansenie odbywają się warsztaty haftu pszczyńskiego, na które uczęszczam. Sama haftuję i chciałam zobaczyć, na czym polega pszczyński haft – jakie wzory, jakie kolory są właściwe dla tej odmiany… Na warsztatach haftujemy chusty i czepce do ludowych strojów. Ostatnio uszyłam nawet lalki w strojach regionalnych. Przy okazji warsztatów nowe koleżanki można poznać – śmieje się pani Bożena.

Trwał również jarmark rękodzieła i naturalnych produktów, najczęściej także w nawiązaniu do splotu. Chlebem ze smalcem częstowały członkinie Koła Gospodyń Wiejskich z Ćwiklic. Można było kupić ręcznie robione kokodemy wywodzące się z kultury japońskiej, naturalne kosmetyki, biżuterię, produkty z wikliny, ozdoby i zabawki, a także makramy, makatki i łapacze snów.

 – Tworzeniem rękodzieła z bawełnianych sznurków jako mama trójki dzieci zajmuję się w wolnym czasie. Prowadzę też warsztaty z robienia makram zarówno dla początkujących, jak i bardziej zaawansowanych. Mam swoją stronę, gdzie publikuję zdjęcia swoich prac. Tam też można szukać informacji o warsztatach i według potrzeb zamówić makramy, łapacze snów czy inne ozdoby i gadżety. Wykonuję też małe dekoracje do torebek, ozdoby do pokoików dziecięcych. Mam teraz pomysł, by zacząć na zamówienie robić dekoracje w stylu boho na śluby, wesela i sesje ślubne. Zawsze lubiłam rękodzieło. W ogóle lubię dekorować swoją przestrzeń – mówiła właścicielka manufaktury Hand Kraft.

- Bardzo mi zależy, żeby budować naszą własna markę oraz żeby imprezy organizowane przez Skansen nie były powtarzalne. Chcemy, żeby ciągle pojawiało się coś nowego - nowe warsztaty i nowi wystawcy na jarmarkach – mówiła A. Dajka.

Współorganizatorami wydarzenia była Fundacja Santander, Powiat Pszczyński, Koło Gospodyń Wiejskich Ćwiklice, Wolontariusze PZS nr 1.

Ada Ryłko